Ağ (Network) Sistemleri

IP, IPX Routing Temelleri

IP Adresleri ve Sınıfları

Uçlar ve Ağlar

Uçlar, bir veya birden çok ağ ile biraraya gelmiştir. Bir ucun IP adresi, ucun ağ adresi ve uç numarasından oluşur. IP adresleme IPX adreslemenin aksine bir adreste hem ağ hemde uç adresini belirler.

Adresin ne kadarının ağ bölümü, ne kadarının uç bölümü için kullanıldığı ağdan ağa değişiklik gösterir.

IP Adresleme

Bir IP adresi 32 bit genişliğindedirve daha önce değinildiği gibi iki bölümden oluşur; ağ numarası ve uç numarası [1, 2, 3]. Bu adres noktalarla ayrılmış herbiri dört byte’ lık bölümü temsil eden, dört ondalık sayı ile belirtilir. Geçerli adres aralığı 0.0.0.0’ dan 255.255.255.255’ e kadar olan 4.3 milyar adresi içerir. İlk birkaç bit adresin ait olduğu Sınıfı belirler:

 Bitler ağ sırasına göre etiketlendirilmiştir. Soldan sağa ilk bit 0, son bit ise 31’ dir. D Sınıfı adresler muticast adresleridir. E sınıfı ise rezerve edilmiştir. Bu sınıflandırmadan hareketle:

127 ile başlayan adresler loopback adresleridir ve uç dışında adresleme için kullanılmamalıdır. Tümü binary 1’ lerden oluşan bir uç adresi bir network üzerinde yönlendirilmiş bir yayın (Broadcast) adresini belirtir. Örneğin, 200.1.2.255, 200.1.2 ağı üzerindeki bir yayını ifade eder. Eğer uç numarası 0 ise ucu, ağ numarası 0 ise ağı belirtir [2].

Tüm rezerve edilmiş bitler ve adresler teorik maksimum olan 4.3 milyarlık adetlik IP adres sayısını azaltır. Internet’ e bağlanan kullanıcıların büyük bir çoğunluğunun adresleri C sınıfı adreslerinden tayin edilmekte ve adres sayısı her geçen gün azalmaktadır. Bu durum, Ip adres genişliğini 128 bite çıkaracak olan ve IP’ nin yeni versiyonu olan Ipv6’ nın geliştirilmesindeki en büyük sebep de budur.

Temel IP Yönlendirme

Sınıflandırılmış IP Adresleme ve ARP’ nin kullanımı

Bir ethernet segmeni ve üç uçtan oluşan küçük bir TCP/IP ağını ele alalım. Bu ethernet segmenin IP adresi 200.1.2 olsun. Uç numaraları da A, B ve C için 1, 2 ve 3 olsun. Bu ağda kullandığımız adres C sınıfı bir adres olduğu içi 254 uca adres verme imkanımız bulunmaktadır.

Ayrıca her uçta 6 byte uzunluğunda bir ethernet (MAC) adresine sahiptir. Bu adresler genel notasyonu çizgilerle ayrılmış hekzadesimal sayılardan oluşur (Örneğin 04-FC-11-2E-91-25).

Yukarıdaki ve devam eden şekillerde IP adresinin ağ bölümü vurgulanarak gösterilmektedir.

A’ nın C’ ye ilk kez bir paket göndermek istediğini varsayalım. A, C’ nin IP adresini bilmekedir. Ethernet üzerinden bu paketi gönderebilmek için, A’ nın C’ nin ethernet adresini bilmesi gereklidir. Address Resolution Protocol (ARP), dinamik olarak bu adreslerin tespiti için kullanılır [1].

ARP, IP adreslerine karşılık gelen Ethernet adreslerini içeren dahili bir tablo tutar. A, C’ ye bir IP paketi göndermek istediğinde, ARP modülü tablosuna bakacak ve bir karşılık bulamayacaktır. ARP daha sonra ethernet segmeni üzerinde, tüm uçların algılayacağı, özel bir istek paketi yayınlar. Eğer alan uç belirtilen IP adresine sahip ise, Bu durumda C, bir cevap paketi içerisinde A’ ya ethernet adresini geri döndürecektir. A bu paketi alınca, ARP tablosunu güncelleyerek A’ nın paketini Ethernet adresini kullanarak C’ ye yönlendirecektir. ARP tablosunun içeriği bazı durumlarda sabit olarak tutulabildiği gibi genellikle oturum boyunca belirli bir süre  tazelenene kadar sabit tutulur.

Birbirinden ayrı iki ayrı ethernet ağını bir PC ile bağlayalım. Bu durumda C bir IP yönlendirici (Router) konumundadır (Örneğin, sunucunuz üzerinde iki ayrı ethernet segmenine bağlantı olabilir).

C aygıtı bu iki ağ arasında bir yönlendirci gibi davranmaktadır. Yönlendirici IP paketinin sahip olduğu adreslemeyi temel alarak, ağ paketlerinin gitmesi gereken yolu belirleyen bir aygıttır. Farklı yollar farklı ağlara bağlıdır. Yönlendirici herbiri bağlı olduğu farklı ağlara ait birden fazla IP adresine sahiptir.

İki ayrı ethernet segmeni olduğundan, her ağ kendi C sınıf ağ adresine sahiptir. Yönlendiricinin hangi arabirim üzerinden belirli uca erişiceğini bilmesi gerektiğinden her arabirime bir ağ numarası atanmıştır. A, E’ ye bir paket göndermek isteğinde, söz konusu paketi E’ ye iletecek olan C ucuna bu paketi göndermelidir. Bu A’ nın C’ nin ethernet, E’ nin ise IP adresini kullanması ile olur. C, E’ ye yönlendirilmiş bir IP paketi aldığında, bu paketi E’ nin ethernet adresini kullanarak E’ ye iletir. Ethernet adresleri, daha önce anlatıldığı gibi ARP kullanılarak tespit edilir.

Eğer E, A ile aynı ağ numarasına sahip olsaydı, 200.1.2, A, E’ ye C’ ye ulaştığı gibi ulaşmaya çalışacatı. Yani bir ARP istemini ağa gönderecek ve bir cevabın gelmesini ümit edecekti. Fakat E, fiziksel olarak ayrı bir ağ üzerinde olduğu için E, A’ nın ARP isteklerini algılayamacak ve paketler hedefine ulaşamayacaktı. E’ nin ayrı bir ağda tanımlanmasıyla A, E’ ye göndermeye çalışacağı paketleri ancak kendi gibi bir uca ileterek ulaştırabileceğini bilir.

Doğradan ve Dolaylı Yönlendirme

Doğrudan yönlendirme A ve C arasındaki haberleşme için verilen örnekte incelenmiştir. Eğer paketin bir iletilmeye ihtiyacı yoksa, yani kaynak ve hedef adresleri aynı ağ numarasına sahipse doğrudan yönlendirme kullanılır.

Dolaylı yönlendirme kaynak ve hedef adreslerinin ağ numaraları uyuşmadığında kullanılır. Bu durumda paket hedefe nasıl ulaşılacağını bilen bir uca (Router) iletilmelidir.

 Son örnekte A, E’ ye ulaşmak istemişti. A’ nın E’ ye nasıl ulaşacağını bilmesi için, E’ ye ulaşmak için paketleri kimini yönlendireceği bilgisinin verilmesi gereklidir. Bu, iki ağ arasında özel uç bir “geçit” (Geçit) veya yönlendiricidir. A’ ya bir yönlendirme bilgisinin girilmesi için Unix tarzı bir komut

route add [hedef_ip] [geçit] [metric]

 şeklindedir. Metrik değeri hedefe varılana kadar yapılan atlama (Hop) adedini belirler. Bu durumda,

route add 200.1.3.2 200.1.2.3 1

 A’ ya E’ ye ulaşmak için C’ yi kullanmasını söyler. Benzeri şekilde E’ nin, A’ ya ulaşması için

route add 200.1.2.1 200.1.3.10 1

 kullanılır.

C’ nin herbir ağ arabirimi için iki IP adresine sahip olması gereklidir. Bu yolla A ve E C’ nin kendi ağlarında olduğunu anlarlar. C içinde yönlendirme modülü sahip olduğu arabirimlerin ağ numaralarından IP paketlerini iletmek için hangi arabirimi kullanacağını bilecektir.

Birçok durumda yukarıdaki yönlendirme bilgilerinin girilmesi gerekli değildir. Her iki ağda bulunan uçlarda geçerli geçit (Default Geçit) olarak C’ nin belirtilmesi yeterli olacaktır. Geçerli geçit, ağ üzerinde, doğrudan bağlı olmayan bir uca gönderilecek paketlerin iletildiği makinenin IP adresidir. Paketlerin doğru iletilmesi geçerli geçit üzerinde bir yönlendirme tablosunun daha sonra anlatılacağı gibi kurulması gereklidir.

Sabit ve Dinamik Yönlendirme

Sabit yönlendirme daha önceden ayarlanan ve kullanıcı müdahalesi olmadığı sürece etkin olan bir yönlendirmedir. Bu yönlendrimenin en temel şeklidir ve  ağ üzerindeki tüm uçların değizmez sabit adreslere sahip olmasını gerektirir. Kullanıcının ağ yapısındaki ve adreslemelerindeki değişiklikleri yansıtmak için elle yönlendirmeyi gerçekleştiren cihazların yönlendirme tablolarını değiştirmesi gereklidir.

Dinamik yönlendirme, uç yönlendiricileri olarak bilininen yönlendircilerle yönlendirme tablosunu güncellemek için özel yönlendirme bilgisi protokollerini kullanır. Bu protokoller dahili, Interior Geçit Protocol (IGP), veya harici, Exterior Geçit Protocol, kullanımlarına göre sınıflanırılırlar. IGP sınıfı protokoller, bir Autonomous System (AS) içinde yönlendirme bilgisinin dağıtılması için kullanılır. Bir AS bir otorite tarafından yönetilen bir küme yöneticidir. OSPF ve RIP bu tür protokollere örnektir. EGP sınıfı protokoller is AS’ ler arasında yönlendirme için kullanılır. Böylelikle her AS, birbirine Internet aracılığı ile nasıl ulaşacağını öğrenebilir. EGP ve BGP bu tür protokollere örnek teşkil eder. RFC 1716 [11]’ de IP yönlendirici operasyonlarına ilişkin daha detaylı bilgi bulunmaktadır.

İleri IP Yönlendirme 

Ağ Maskesi

Her uca Ip adresi verilirken ayrıca ağ maskeside belirtilmelidir. Bu maske, adresin hangi bölümünün ağ, hangi bölümünün uç adresi olduğunu belirler. Bu IP adresi ve ağ maskesi arasında bit bazında lojik bir AND işlemi sayesinde gerçekleştirilir. Sonuç ağ numarasıdır. C sınıfı için ağ adresi her zaman 255.255.255.0, B sınıfı için 255.255.0.0’ dır. A’ nın E’ ye paket gönderdiği örnekte, A, E’ nin adresi olan 200.1.3.2’ yi 255.255.255.0 ile bit bazında AND’ leyip elde ettiği 200.1.3 ağ numarasını kendi ağ numarası olan 200.1.2 ile karşılaştırıp, E’ nin kendi segmeninde olmadığı sonucuna ulaşmıştır.

Ağ adresi çok önemli bir konudur ve “sınıfsız“ (Classless) adresleme kulanıldığında daha karmaşık bir hal alır. 

C Sınıfı Adreslerin Hiyerarşik Alt-Yerleşimi

C sınıfı adreslerin Internet topluluğu daha verimli kullanımını sağlamak amacıyla, bu adresler servis sağlayıcıdan kurumlara doğru, hiyerarşik bir yapıda alt ağlara (Subnet) ayrılmışlardır. Bu adreslerin maskeleri bir bazında belirlenmiştir [4, 5]. Bunlar sınıfsız adreslerdir.

İki ethernet segmeni ve başka bir ağ segmenini emüle eden bir WAN yönlendircisi kullanılarak bir Internet servis sağlayıcıya bağlanan aşağıdaki küçük organizasyonu ele alalım. Servis sağlayıcı müşterilerinin kullanımı için birçok C sınıfı adresi ayırmıştır. Söz konusu kuruma ağ numarası 210.20.30 verilmiş olup, servis sağlayıcı tarafındaki geçit adresi 210.20.30.254 olarak belirlenmiştir.

 Networks

            210.20.30.0->63,

            210.20.30.64->127,

            210.20.30.192->255

Ağ Maskesi

            255.255.255.192

Bit bazında ağ alt adreslemeyi vurgulamak için Ip adreslerinin son byte binary formda genişletilmiştir. Normal adres gösterimi altta parantez içinde yer almaktadır.

 Eğer söz konusu kurum yanlızca bir bilgisayara sahip olsaydı, örneğin C, ve tüm C sınıfı adrese sahip olsaydı, C’ nin IP adresi, ağ maskesi 255.255.255.0 olan 210.20.30.1’ den 210.20.30.253’ e kadar herhangi bir adres olabilirdi ve geçidi  210.20.30.254 olurdu.

 Ancak ağ numarası farklı olması gereken fiziksel olarak ayrı iki ethernet ağımız ve ayrıca kendi ağ numarasına sahip olması gereken ethernet emülasyonu yapan bir WAN arabirimiz olduğundan C sınıfı adresimiz bir şekilde alt ağlara ayrılmalıdır. Bu, C sınıfı adresin normalde uc adresi olarak ayrılmış bölümünün bir veya birkaç bitinin ağ numarasının genişletilmesi için kullanılmasıyla olur. Bu durumda, 210.20.30 dört ağ oluşturulacak şekilde genişletilmiş ve IP adresinin uç numarasını belirten bölümünden iki bitin daha ağ numarası bölümüne eklendiğini belirtmek için ağ maskesi 255.255.255.192 olarak değiştirilmiştir.

 Katı konuşmak gerekirse, iki veya daha fazla bit kullanımı ile oluşturulan alt ağlar geçerlidir. Yani alt ağ bölümü yanlızca sıfır veya yanlızca birlerden oluşan altağlar geçerli değildir. Ancak bir çok TCP/IP uyarlaması bu kuralı ihlal ederek adres tasarrufuna olanak tanır.

 255.255.255.192 ikilik düzende, byte’ lerın anlaşılır olması için / işareti kullanılarak, yazıldığında 11111111/11111111/11111111/11000000’ dır. 210.20.30’ un tümü kuruma atandığından, aşağıda listelenen dört alt ağı kullanabilir. (İkilik düzende).

Bu ağ başına 62 uca boşluk bırakarak sondaki 6 biti uç numraları için kullanmamızı sağlar. (Tüm 0’ lar ve 1’ ler rezerve edilmiştir.) Bu yüzden aşağıdaki adresler uçların kullanımı için geçerlidir:

Bu örnekte, Ağ#2 ilerideki kullanımlar için ayrılmıştır.

Her uç için yönlendirme tabloları aşağıdaki gibidir. Hedef adresi 0.0.0.0, verilen paket için bir yönlendirme belirtilmemişse kulllanılacak geçerli hedefi belirtir. Bu geçerli hedef tüm paketlerin gönderileceği ve hedefin bu paketleri doğrudan asıl hedefine veya uygun bir başka yönlendirciye iletebildiği kabul edilir.

Metric değeri veya atlama (Hop) değeri opsiyoneldir, fakat uç ile aynı olan geçitler için sıfır ve hedef bir veya daha fazla geçit aracılığı ile ulaşılıyor ise sıfırdan büyüktür.

Örnek olarak, D ucu Internet’ e bir ICMP yankısı, 140.51.120.30’ a örneğin, D öncelikle bu adresi ağ maskesi 255.255.255.192 ile bit bazında AND ‘ leyip ağ numarasının kendi ağ numarası olan 210.20.30.64 ile uyuşmadığını görecektir. Daha sonra kendi geçerli geçidi olan 210.20.30.70’ e bunu yönlendirecektir. Bunu C ucunun ethernet adresine (DE) IP paketlerini göndererek yapacaktır.

C paketi aldığında, 140.51.120.30’ a yönlendirildiğini görecektir. Kendi yönlendirme tablosunda, bu IP adresinin bulunduğu bir network numarası bulamayınca, geçerli yönlendirme tanımını seçecektir. WAN arabiriminin IP adresi olan 200.20.30.200’ ü kullanarak paketi 210.20.30.254 (G)’ e gönderecektir. Daha sonra paket, hedefine ulaşana kadar, geçitten geçide iletilecektir. 140.51.120.30 cevap verdiğinde, paket hedef adresi 210.20.30.81 (D) olacak şekilde   210.20.30.200 (C) adresli arabirime geri dönecektir. C ucu 210.20.30.81’ in 210.20.30.64 ağında olduğunu keşfederek 210.20.30.70 adresli arabirimi kullanarak paketi D’ ye ulaştıracaktır.  

Protokol Yığını ve Platform ile TCP/IP Kurulum Örnekleri

 Bir PC ve LAN emülasyonu yapan bir kart kullanılarak bir Internet servis sağlayıcıya nasıl bağlanıldığında IP adresleme ve yönlendirmenin nasıl kurulacağına ilişkin iki örnek verilmiştir. İlk örnekte yanlız bir bilgisayarın, ikincisinde ise bir yerel bilgisayar ağının bağlantısı anlatılmıştır. Üçüncü örnek ise kısaca iki yerel bilgisayar ağının uçtan-uca bir WAN bağlantısıyla bağlandığı zaman kullanılabilecek adresleme ve yönlendirme tekniklerini izah etmektedir. 

Örnek 1: WAN Geçidine Yalnızca bir Ucun Bağlanması

 PC’ nin IP adresi 210.20.30.45 olarak atanmış bir LAN emülasyonu kartı olduğunu ve geçit adresinin 199.99.88.77 olduğunu varsayalım.

 A’ nın ağ maskesi yerel ağda başka uç olmadığını belirtmek için 255.255.255.255 olarak, ve geçit de 199.99.88.77 olarak tanımlanmıştır. A ucunda özel bir yönlendirme tanımına karşılık gelmeyen paketlerin yönlendirileceği bir geçerli yönlendirme mutlaka tanımlanmalıdır.

G ucu için yönlendirme içerikle ilgilidir ve yukarıdaki örnek yanlızca örnek olarak verilmiştir. Bu durumda tümü 1’ lerden oluşmuş ağ maskesi 210.20.30.45 hedefli paketlerin A ucuna iletilmesini sağlamak için kullanılmaktadır ve 199.99.88.0 C sınıfı ağında 253 diğer uçta olabilir.

Protokol yığını ayarlarında geçerli geçit bölümüne 199.99.88.77 girildiğinde geçerli yönlendirme girişi otomatik olarak eklenecektir. Eğer sorulmazsa mutlaka elle girilmelidir.

Örnek 2.’ de belirli protokol yığınlarının ayarları konusunda detaylı bilgi verilmektedir.

Örnek 2: WAN Geçidine LAN Bağlantısı

 Basitlik için, bir yerel ağın Internet’ e bağlandığı aşağıdaki örnek kullanılacaktır. Bu örnek ayrıca farklı ağ maskeleri kullanılarak bir iki adet C sınıfı ağın nasıl oluşturulacağını da göstermektedir. WAN geçidi arabirimi genellikle uzaktaki WAN geçidi ile aynı ağdan bir IP adresi alır ve ayrıca WAN geçidi yerel C sınıfı ağdan farklı bir IP adresine sahip olabilir. Bu durumda aşağıda gösterilen alt ağlara bölünme birden fazla yerel segment söz konusu olmadıkça, gerekmeyebilir.

Ağlar       210.20.30.0->127, 210.20.30.128->255

Ağ Maskesi  255.255.255.128

Uç A Ethernet segmentindeki herhengi bir işistasyonudur. Uç Z ise bu ethernet segmenti ile Internet servis sağlayıcıda bulunan geçit makinesi G arasındaki geçittir. Şekilde ağ üzerindeki diğer işistasyonlarıda gösterilmektedir ancak kurulumları A ucu ile aynı olacağı için bunlara değinilmeyecektir.

Bu örnekte yalnızca iki alt ağ gerekli olduğundan, uç numarası bölümünden yalnızca bir bitin kullanılması yeterli olacaktır. Ağ maskesi 255.255.255.128 ikilik düzende byte’ ları belirtmek için / kullanılarak yazıldığında (Hekzadesimal FFFFFF80)  11111111/11111111/11111111/10000000 olacaktır. Söz konusu kurum tüm 210.20.30’ un (D2141E hex) tümüne sahip olduğu için aşağıdaki ağ numaraları türetilebilir (İkilik düzende):

Bu sondaki 7 bitin, ağ başına 126 ucu kapsayacak şekilde uç numarası olarak kullanılmasına olanak sağlar. (Tüm 0' lı ve tüm 1' liler ayrılmıştır). Aşağıdaki adres aralıkları uçların kullanımı için geçerlidir:

Her uç için yönlendirme tabloları aşağıdaki gibi oluşturulacaktır. Hedef adresi 0.0.0.0, özel bir yönlendirme belirtilmediği zaman kullanılacak geçerli hedefi belirtir.

KA9Q NOS v920603, Phil Karn

 KA9Q yalnız başına bir ağa uzak erişim için kullanılabildiği gibi bir geçit olarak da kullanılabilir. Aşağıdaki ayar bütünü KA9Q’ nun uç Z olarak kullanılabilmesini sağlar. 0x60 vektöründeki paket sürücüsü LAN emülasyonunun yapan arabirimin, 0x61’ deki ise ethernet arabiriminin sürücüsüdür.

ip address 210.20.30.200 attach packet 0x60 fr 1 1500attach packet 0x61 eth 1 1500ifconfig fr ip 210.20.30.200 netmask 0xffffff80ifconfig eth ip 210.20.30.126 netmask 0xffffff80tcp win 2048tcp mss 1460route add default 210.20.30.200 210.20.30.254

 KA9Q dinamik yönlendirme için bir RIP servisine sahiptir. RIP’ in kullanımı için KA9Q elkitabına bakınız.

Trumpet Winsock 2.0 Rev B, Peter Tattum

Bu shareware program yanlızca bir istemci (Client) olarak kullanılır,  bir yönlendirici yeteneği yoktur. Bir Ethernet paket sürücüsü kulanılarak uç A’ da kullanılabilir. Kurulum parametreleri aşağıda sıralanmıştır.

IP Address     :   210.20.30.1

Netmask        :   255.255.255.128

Default Gateway:   210.20.30.126

Windows 95 ve Windows NT

 Gereketiğinde basit statik bir yönlendirci olarak kullanılabilmesine rağmen Windows 95 uç A’ da bir işistasyonu olarak kullanılması daha uygundur. Windows NT Workstation Z ucunda bir geçit olarak kullanılabilir ama A ucunda işistasyonu olarak kullanılması yine daha uygun olacaktır. Windows NT Server ise uç A veya uç Z görevini görebilir. Dinamik yönlendirme yalnızca Windows NT’ de desteklenmektedir.  

A Ucunda Windows 95 veya Windows NT

Ethernet arabirimini ayarlamak için kullanılan kullanıcı arabirimleri Windows NT ve Windows 95’ de biraz farklıdır ancak aynı bilgiler sorulur. Denetim Masasından ulaşacağınız ağ yapılandırması bölümünden TCP/IP ayarlarını yapabilirsiniz. (Windows  NT’ de Protocols’ a bakınız)

IP Address     :   210.20.30.1

SubNet Mask    :   255.255.255.128

Default Gateway:   210.20.30.126

İleri seçenekler (Advanced Settings)’ de, DNS etkin hale getirmek ve LMHOSTS’ a gözatma seçeneği dışında, herhangi bir değişikliğe gerek yoktur.

Yönlendirme tablosu MS-DOS penceresinde route print komutu girilerek görüntülebilir. Sonuç uç A için yukarıda gösterilen yönlendirme tablosuna karşılık gelmelidir. Adaptör yapılandırması Windows NT’ de ipconfig, Windows 95’ de ise winipcfg ile alınabilir.

Windows 95’ de TCP/IP yapılandırması için Windows 95 Resource Kit Online Help’ de  Network Technical Discussion başlığı altında TCP/IP protocol bölümüne başvurabilirsiniz.  

Z Ucunda Windows NT

Protocols bölümünde TCP//IP’ yi seçin. Ethernet ve LAN emülatör sürücülerinin daha önce doğru olarak yüklendiği varsayılmaktadır. Her adaptör için aşağıdaki ayarları yapınız:

Ethernet Adapter

     IP Address     : 210.20.30.126

     SubNet Mask    : 255.255.255.128

     Default Gateway: [boş] 

LAN Emulator Adapter

     IP Address     :  210.20.30.200

     SubNet Mask    :  255.255.255.128

     Default Gateway:  210.20.30.254

 Yönlendirme tablosu Command Prompt’ da route print ile alınabilir. Sonuç uç Z için gösterilen yukarıdaki yönlendirme tablosuna karşılık gelmelidir. Adaptör yapılandırması ipconfig görüntülenebilir. Windows NT’ nin bu rol için ayarlanması ile ilgili olarak, Microsoft Windows NT Server TCP/IP elkitabına başvurabilirsiniz [9]. Burada ayrıca DNS, WINS, HOSTS, LMHOSTS vs. kullanımı ile ilgili detaylı bilgi de bulabilirsiniz.  

NetWare Server

NetWare TCP/IP, Uç A veya Uç Z’ de çalışabilir. Basitleştirilerek uç A’ ya uyarlanabilecek uç Z için ayarlar aşağıda sunulmuştur. NetWare Server v3.12 için örnek bir AUTOEXEC.NCF [6]:

file server name SERVER1ipx internal net 00DEAD00# Pburst patch’ inin yuklenmesiload pm312load pbwanfix# Arabirim suruculerinin yuklenmesi ve protokollerin kurulmasıne2000 port=320 int=fbind ipx to ne2000 net=12345678load tcpip forward=yesbind ip to ne2000 address=210.20.30.126 mask=255.255.255.128 load LANEMU@LANEMU.cfg bind ipx to LANEMU net=87654321bind ip to LANEMU address=210.20.30.200 mask=255.255.255.128 gate=210.20.30.254

Yönlendirme ve arabirim tabloları TCPCON NLM (Network Loadable Module) ile incelenebilir. Yönlendirmeler bu program ile değiştirelebilir ve silinebilir ancak eklenemez. RIP, OSPF ve EGP gibi dinamik yönlendirme protokolleri Netware v4.10 ‘ da desteklenmektedir.

Unix ve Linux

 Unix ve türevleri uç A veya uç Z olarak çalışabilir. Uç Z için ayarlar aşağıda sunulmuştur. Basitleştirilerek uç A’ ya uyarlanabilir.

ifconfig nat0 inet 210.20.30.126 netmask 0xffffff80ifconfig fpi0 inet 210.20.30.200 netmask 0xffffff80route add default 210.20.30.254 2

Ethernet cihazı nat0 ve LAN emülatörü fpi0’ ın düzgün olarak kurulmuş olduğu varsayılmaktadır. Bunlar arabirim isimleridir. Geçerli yönlendirme için metric değeri 0 üzerinde herhangi bir değer olabilir. Referansa bakınız [7].

Ifconfig veya netstat komutunu kullanarak yönlendirme tablosu ve arabirim ayarlarını görebilirsiniz. RIP, BGP ve EGP desteklenmektedir.

Örnek 3: Kapalı WAN – Birbirine Bağlı LAN’ ler

Bu örnek uçtan-uca bir WAN bağlantısı üzerinden iki LAN’ in nasıl bağlanılacağına ilişkindir. Ağın kapalı olduğu, Internet’ e açık olmadığı varsayılmıştır. Bu durumda IP adreslerinin seçilmesinde serbestlik söz konusudur. Ancak, Internet Assigned Numbers Authority (IANA) tarafından ayrılan adres aralıklarında olması uygundur [8]:

10.0.0.0      -    10.255.255.255

172.16.0.0    -    172.31.255.255

192.168.0.0   -    192.168.255.255

Bu örnekte, 172.20 ve 172.21 B sınıfı ağları her LAN için, 192.168.100 ağı ise WAN bağlantısı için kullanılacaktır.

Ağlar;

172.20.0.0->172.20.255.255 maske 255.255.0.0,

172.21.0.0->172.21.255.255 maske 255.255.0.0,

192.168.100.0->192.168.100.255 maske 255.255.255.0

Her uç için yönlendirme tabloları aşağıdaki gibi yapılandırılacaktır. Y ve uçları için geçerli bir yönlendirme tanımının olmadığına dikkat ediniz. Eğer Y, Z’ nin geçerli yönlendiricisi veya tam tersi olsaydı, bağlanan ağlarda olmayan bir uca yönlendirlen paketler bu iki uç arasında yönlendirme döngüsüne girerlerdi. Y, hedef ulaşılamaz durumda ise paketleri göz ardı edebileceğinden, Y’ nin A’ nın geçerli geçidi olması kabul edilebilir bir durumdur.

Eğer biçok uçtan-uca WAN bağlantısı gerekli olsaydı, YZ Net 2 192.168.100 ağı dahilinde 64 farklı uçtan-uca linke izin verecek şekilde alt ağa ayrılablirdi. Bu alt ağ maskesi olarak 255.255.255.252 kullanılarak C sınıfı ağın, alt ağ başına iki uç adresi, bir ağ adresi ve “broadcast” yayın adresini kapsayacak şekilde 64 alt ağa bölünmesiyle gerçekleştirilir.  Bu alt ağda son iki bit uç adresleri için kullanılır.

IPX Yönlendirme

Aşağıdaki metin bir Netware ortamında kısaca IPX yönlendirme temellerini anlatmaktadır. Daha detaylı bilgi için Novell’ in IPX yönlendirci referansına bakabilirsiniz. IPX dinamik olarak yönlendirildiğinden ve yönlendirme mimarisi ağ adreslerini otomatik olarak öğrenilmesi ile çalıştığından, yönlendirmenin çalışması için özel bir kuruluma gerek yoktur. Bu bölüm yanlızca tamamlayıcı olması için eklenmiştir.

Bir IPX adresi 4 byte Ağ Numarası, 6 Byte Uç Numarası, 2 Byte Soket Numarasından oluşur. Uç numarası genellikle arabirim kartının donanım adresi olupi ağ içinde benzersiz olması gereklidir. IP’ de olduğu gibi ağ numarasının, belirli bir segmentte, tüm uçlarda aynı olması gereklidir. Soket numarası ulaşılan belirli bir servise karşılık gelir. Aşağıdaki IPX ağını ele alalım.

1A2B3C4D ve DDEEAADD ağları

A ve D uçları Netware işistasyonları, B, C ve E uçları Netware sunucularıdır. C ucu iki tane ethenet arabirine sahip olup, iki ağ arasında yönlendirci gibi davranmaktadır.

Netware sunucuları, yönlendirme bilgisini ve servis duyurularını ağ segmentindeki yüm uçlara RIP/SAP veya NLSP’ yi kullanarak yayınlamaktadır. C ucu bu bilgiyi bağlı ağlara iletmektadir ve böylece tüm uçların var olan tüm dosya ve yazıcı sunucularının adreslerinden ve tüm sunucuların  da diğer sunuculara yönlendirmelerden haberdar olmaları sağlanmaktadır.

Bir sunucu üzerinde çalışan bir servisi adreslemek için, her sunucu IPX başlığında ağ adresi sahasında bululnan kendi dahili ağ numarasına sahiptir.

Örneğin dahili ağ numarası 5E1C0155 olan E dosya sunucusuna A ucu ulaşmak istesin. A, E’ nin adresini C tarafından yapılan servis duyuruları sayesinde bilmektedir. A, E’ ye nasıl ulaşacağını öğrenmek için bir yönlendirme isteğini yayınlayacaktır. C bu isteği alır vekendi donanım uç numarasını A’ ya geri döndürür. A bu yüzden E’ nin dahili ağ numarası 5E1C0155 ve uç numarası 22-5A-4D-8C-C3-DA olan bir paketi E’ ye adresler. Ethernet başlığının hedef adresi C ucunun adresi olan 34-56-78-9A-BC-DE’ dir. C bu IPX paketini alır ve bu IPX paketinin başlığının adresinin kendisininki olmadığını görür ve böylece E’ nin üzerinde olduğunu bildiği DDEEAADD ağına ethernet başlık adresi 22-5A-4D-8C-C3-DA’ yı kullanarak paketi iletir.

Referanslar

1. T. Socolofsky, C. Kale, 'A TCP/IP Tutorial', RFC 1180,       01/15/1991.
2. J. Reynolds, J.Postel, 'ASSIGNED NUMBERS', RFC 1700, 10/20/1994.
3. J. Postel, 'Internet Protocol', RFC 791, 09/01/1981.
4. V. Fuller, T. Li, J. Yu, K. Varadhan, 'Classless Inter-Domain Routing (CIDR): an Address Assignment and Aggregation Strategy', RFC 1519, 09/24/1993.
5. E. Gerich, 'Guidelines for Management of IP Address Space', RFC 1466, 05/26/1993.
6. 'Novell NetWare v3.11 TCP/IP Transport Supervisor's Guide', Novell, Inc., 03/25/1991.
7. Route(ADMN) ve ifconfig(ADMN) man sayfaları, SCO Unix SVR3.2 V4.2.
8. Y. Rekhter, R. Moskowitz, D.Karrenberg, G. de Groot, 'Address Allocation for Private Internets', RFC 1597, 03/17/1994.
9. 'Microsoft Windows NT Server TCP/IP', TCPIP.HLP, Microsoft Corporation,  09/04/1994. CD’ de \support\books veya Windows NT system32 dizininde.
10. Microsoft Windows 95 Resource Kit', WIN95RK.HLP, Microsoft Corporation, 06/11/1995.  \windows\help dizininde.
11. P. Almquist, F. Kastenholz, 'Towards Requirements for IP Routers', RFC 1716, 11/04/1994.
12. T. Bradley, C. Brown, A. Malis, 'Multiprotocol Interconnect over frame  Relay', RFC 1490, 07/26/1993.